Φιλοσοφία

To «Πανεπιστήμιο των Oρέων» συνιστά μια από τις πλέον πολυδιάστατες προκλήσεις που μπορούν να αναληφθούν. Προϊόν ενός αυθεντικού, συστηματικού και πρωτότυπου προβληματισμού, αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πλέον δύσκολα και σύνθετα εγχειρήματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στην Περιφέρεια. Στην ουσία, απηχεί την ίδια την πρόκληση για τη συγκρότηση των όρων υλοποίησης ενός αναπτυξιακού οράματος, που θα διέπεται από τον σεβασμό προς τις ιδιαιτερότητες της τοπικότητας, προς τη μακραίωνη πολιτισμική παράδοση της ορεινής περιφέρειας και τα ειδικά χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας. Σε αυτή τη συνθήκη θεμελιώνεται το εγχείρημα συνδυασμού της αλληλεπίδρασης Τοπικότητας και Πανεπιστημίου με την αειφόρο ανάπτυξη της Περιφέρειας (με αρχικό μοντέλο-πεδίο εφαρμογής την ορεινή περιφέρεια της Κρήτης).

Image

Φιλοσοφία

Προοιμιακές επισημάνσεις για τη φιλοσοφία και τη στοχοθεσία του Πανεπιστημίου των Ορέων
To «Πανεπιστήμιο των Oρέων» συνιστά μια από τις πλέον πολυδιάστατες προκλήσεις που μπορούν να αναληφθούν. Προϊόν ενός αυθεντικού, συστηματικού και πρωτότυπου προβληματισμού, αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πλέον δύσκολα και σύνθετα εγχειρήματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στην Περιφέρεια. Στην ουσία, απηχεί την ίδια την πρόκληση για τη συγκρότηση των όρων υλοποίησης ενός αναπτυξιακού οράματος, που θα διέπεται από τον σεβασμό προς τις ιδιαιτερότητες της τοπικότητας, προς τη μακραίωνη πολιτισμική παράδοση της ορεινής περιφέρειας και τα ειδικά χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας. Σε αυτή τη συνθήκη θεμελιώνεται το εγχείρημα συνδυασμού της αλληλεπίδρασης Τοπικότητας και Πανεπιστημίου με την αειφόρο ανάπτυξη της Περιφέρειας (με αρχικό μοντέλο-πεδίο εφαρμογής την ορεινή περιφέρεια της Κρήτης).

Άλλωστε, το οικολογικό τοπίο των ορεινών και ημιορεινών κοινωνιών της, η ιστορία τους, η δημογραφική σταθερότητά τους, καθώς και πλευρές της κοινωνικής οργάνωσης και των πολιτισμικών αξιών και ο σύγχρονος μετασχηματισμός τους συνιστούν μια διαρκή πρόκληση για έρευνα και ανάπτυξη.

Τι είναι όμως το «Πανεπιστήμιο των Ορέων»; Ας προσδιορίσουμε τι δεν είναι κατ' αρχήν:

Δεν είναι ένα συμβατικό Πανεπιστήμιο, ούτε μια απλή Δομή Δια Βίου Μάθησης.

Δεν περιορίζεται στις κανονικότητες και τις κανονιστικές δεσμεύσεις ενός τυπικού Ιδρύματος. Και σίγουρα δεν αναπαράγει τη φορμαλιστική διχοτομία καθηγητή- εκπαιδευόμενου.

Αναγνωρίζοντας, όμως, ότι το Πανεπιστήμιο είναι ένα ιστορικό υποκείμενο, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» δεν αφίσταται της αποστολής ενός πραγματικού Πανεπιστημίου. Αρδεύεται από τη βιωματική διάσταση της γνώσης. Επενδύει στη διαθεματικότητα και προϋποθέτει την αλληλοδιδακτική διάθεση.

Κοντολογίς, το Πανεπιστήμιο των Ορέων αποτελεί το εγχείρημα συγκρότησης μιας Κοινότητας. Μιας δυναμικής κοινότητας ερευνητών, πανεπιστημιακών, κοινωνικών εταίρων και πολιτών της ορεινής περιφέρειας, που γνήσια αλληλεπιδρούν και αμοιβαία μαθαίνουν.
Μια πρωτόχρονη αποτίμηση: αναστοχασμός στις προηγούμενες αναπτυξιακές και επιστημονικές προσεγγίσεις του χώρου
Γιατί όμως «Πανεπιστήμιο των Ορέων»; Γιατί τώρα, γιατί εκεί; Και κυρίως, τι προϋπήρξε και τι ερευνητικές και αναπτυξιακές ανάγκες μάς επιτρέπει να ανιχνεύσουμε;

Ο προβληματισμός για τη δημιουργία του  «Πανεπιστημίου των Ορέων» εξαρχής κινείται πέραν των γνωστών «ετοιμοπαράδοτων» αναπτυξιακών τεχνικών και αναζητά νέες και γνήσιες στοχεύσεις που συνδιαλέγονται με το συγκεκριμένο  και πολυσύνθετο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό σκηνικό της περιοχής. Το οικολογικό τοπίο των ορεινών και ημιορεινών κοινωνιών, η ιστορία τους, η δημογραφική σταθερότητά τους, καθώς και πλευρές της κοινωνικής οργάνωσης και των πολιτισμικών αξιών και ο σύγχρονος μετασχηματισμός τους, έχουν αποτελέσει αντικείμενο ενδιαφέροντος από πολλές και διαφορετικές πλευρές. Επιχειρώντας μια σχηματική παρουσίαση των τρόπων προσέγγισης του χώρου, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μέχρι τώρα έχουν κινηθεί σε τρεις κατευθύνσεις:

- Η πρώτη αφορά προσεγγίσεις στα πεδία της κοινωνικής οργάνωσης, των πολιτισμικών αξιών και της υγείας από μεμονωμένους ερευνητές ή ολιγομελείς ερευνητικές ομάδες. Σε αυτές τις προσεγγίσεις, η τοπική κοινωνία αποτελεί ένα πεδίο έρευνας για τον εμπλουτισμό της θεωρητικής γνώσης ή για τη δοκιμή των ορίων υπαρχόντων θεωρητικών μοντέλων.
- Η δεύτερη κατεύθυνση αφορά στη χρήση του χώρου ως πεδίου «πρακτικής άσκησης» φοιτητών των Κοινωνικών Επιστημών και των Επιστημών Υγείας, κυρίως του Πανεπιστημίου Κρήτης.
- Η τρίτη κατεύθυνση αφορά διάφορες αναπτυξιακές πολιτικές παρέμβασης, κυρίως με μορφές τόνωσης ή ενίσχυσης της οικονομίας της περιοχής. Από τις συνέπειες των αναπτυξιακών πολιτικών συνειδητοποιούμε ότι στην πορεία, μέσα από μια τέτοιου τύπου διαδικασία, οι εξωτερικοί ειδήμονες που έρχονται να εφαρμόσουν ένα σχέδιο παρέμβασης στην περιοχή, τελικά μπορεί να μετατραπούν οι ίδιοι σε αντικείμενα του εγχειρήματός τους. Αυτό συμβαίνει επειδή οι συγκεκριμένες κοινωνίες έχουν μια αμείλικτη ικανότητα αντιστροφής της θεατρικής τους σχέσης με τον εξωτερικό παρεμβαίνοντα, ικανότητα που εν πολλοίς έλκει την καταγωγή της από τη χρόνια εξοικείωσή τους με τη θεατρικότητα του κοινωνικού παιγνίου, με την κωδικοποιημένη συμπεριφορά και με τη διαπραγματευσιμότητα του αποτελέσματος των κοινωνικών σχέσεων.

Καταμετρώντας, λοιπόν, τα αναπτυξιακά εγχειρήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε τα εξής:

1) τον υψηλό βαθμό εξειδίκευσης και τη συχνά βραχύβια προοπτική των μέχρι σήμερα παρεμβάσεων
2) την έλλειψη ειδικά σχεδιασμένων παρεμβάσεων που να συνδιαλέγονται με τους όρους υπό τους οποίους συγκροτείται η τοπικότητα
3) την απουσία μιας εποικοδομητικής «συνδιαλλαγής» ενός θεωρητικού προβληματισμού και συγκεκριμένων εμπειρικών δεδομένων
4) την απουσία μιας διεπιστημονικής προσέγγισης και
5) την απουσία ενός σχεδιασμού ο οποίος θα εκτείνεται σε βάθος χρόνου, ενώ ταυτόχρονα θα θέτει προοπτικές.
Ο παραπάνω αναστοχασμός για τις επιστημονικές και αναπτυξιακές προσεγγίσεις του χώρου και τα διδάγματα από τη σύγχρονη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή, θεωρούμε ότι θέτει ζητήματα («προκλήσεις», θα μπορούσαμε ακριβέστερα να ισχυριστούμε) στο πεδίο μιας θεωρητικής θεμελίωσης μοντέλων μετασχηματισμών και συνεπώς, στην υιοθέτηση παρεμβατικών πολιτικών.
Οι προϋποθέσεις συγκρότησης και οι Πυλώνες της αναπτυξιακής στρατηγικής του Πανεπιστημίου των Ορέων
Τα προαναφερθέντα διδάγματα αναδεικνύουν τη «διττή πρόκληση» που θέτει ο χώρος. Και με βάση αυτήν, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» είναι μάλλον ένα πανεπιστήμιο που οφείλει τακτικά να παραιτείται από την αξίωση να είναι αυτό (και μόνο) που διδάσκει, και να δεχθεί καλοπροαίρετα τον ρόλο ενός υποκειμένου που είναι προετοιμασμένο να υποδεχθεί το διαλεκτικό ενδεχόμενο και να διδάσκεται - ικανότητα που μάλλον έχει απωθήσει τελευταία! Ωστόσο, οφείλει ταυτόχρονα ως Πανεπιστήμιο να «επενδύσει» στο «κεφάλαιο» που κατεξοχήν κατέχει και διαχειρίζεται. Με το βλέμμα στραμμένο, λοιπόν, στην πρόοδο και τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιφέρειας, το Πανεπιστήμιο των Ορέων συγκροτεί τις προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν τόσο σε μια γνήσια ολοκληρωμένη παρέμβαση στην ορεινή περιφέρεια της Κρήτης, όσο και σε μια θεσμική και επιχειρησιακή «ομπρέλα» δημιουργίας ενός καινοτομικού Πανεπιστημίου.

Αναγνωρίζοντας τα ελλείμματα και τις προϋπάρχουσες αδυναμίες, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» αποβλέπει τελικά τόσο στην επένδυση στον άνθρωπο και στην αειφόρο ανάπτυξη (με πλήρη σεβασμό στην τοπικότητα), όσο και στην ευρεία αναδιανομή του κοινωνικού αγαθού της παιδείας (αντισταθμιστική προοπτική), θεμελιώνοντας αυτήν την αντισταθμιστική προοπτική στην πρωταρχική ιδιότητα του πολίτη (citizenship).

Όλα τα προαναφερθέντα αναδεικνύουν αβίαστα την ανάγκη δημιουργικής συσχέτισης του θεωρητικού προβληματισμού και των συγκεκριμένων εμπειρικών δεδομένων και προκλήσεων που θέτει το ίδιο το πεδίο. Την απόκριση σε αυτήν την ανάγκη απηχεί ο στρατηγικός σχεδιασμός του. Γι' αυτό και στα πλαίσια της συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής του, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» συγκροτείται από τρεις αλληλοσχετιζόμενους Πυλώνες, που με τη σειρά τους αποτελούν το ζωντανό εργαστήριο της νεόδμητης Κοινότητας:

  Ι. Το επίπεδο ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου (human capital) προσδιορίζει καταλυτικά τις προοπτικές μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της πορείας κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης μιας περιοχής. Η Εκπαίδευση/ Κατάρτιση αλλά και η Υγεία/ Υγιεινή αποτελούν τις πλέον σημαντικές επενδύσεις στο ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, στην εμβάθυνση της κοινωνικής συνοχής, στην παραγωγή και τη διάδοση των τεχνολογικών και άλλων καινοτομιών. Αναφορικά με τη διάσταση της Ανάπτυξης Κοινωνικού Κεφαλαίου, έμφαση δίνεται στον προσδιορισμό αδυναμιών στο κοινωνικό ιστό (social/ professional network gaps) αλλά και στην ενίσχυση/δημιουργία δεσμών και δικτύων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση του επιπέδου εμπιστοσύνης και της ευρύτερης κοινωνικής αλληλεπίδρασης και συνοχής. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνεται μια παρέμβαση στον τομέα της εκπαίδευσης, η οποία είναι μέχρι τώρα απούσα. Συγκεκριμένα, η εκπαιδευτική απομόνωση της περιοχής, η οποία μάλιστα εμπεδώθηκε υπό το καθεστώς μιας προϊούσας ευημερίας, συχνά με αποτέλεσμα την απαξίωση της εκπαίδευσης ως ειδικής κατηγορίας κοινωνικού κεφαλαίου, δημιούργησε ένα ιδιότυπο καθεστώς παραγωγής αξιών, εντός του οποίου η εκπαίδευση σταδιακά υποβιβάστηκε και υποβαθμίστηκε. Η σταδιακή υποβάθμιση της εκπαίδευσης, λόγω και του γεγονότος ότι το ατομικό κόστος κτήσης της βιώνεται βραχυπρόθεσμα, ενώ οι θετικές της επιδράσεις γίνονται ορατές μακροπρόθεσμα, γέννησε έναν αντι-εκπαιδευτικό μιθριδατισμό, μέσα από τον οποίο μια κοινωνία σιγά-σιγά εξοικειώθηκε με την ιδέα μιας κοινωνίας χωρίς εκπαίδευση. Για τη σταδιακή αυτή μετάλλαξη, ευθύνη σαφώς έχουν και εσωτερικοί αλλά και εξωτερικοί παράγοντες. Η κατάσταση που διαμορφώθηκε αποτελεί ίσως και μια χρυσή ευκαιρία για να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει εκπαίδευση και πώς αυτή οργανώνεται κοινωνικά. Βέβαια, τα θέματα της εκπαίδευσης αποτελούν αντικείμενο της κεντρικής κρατικής πολιτικής και είναι αρκετά δύσκολο να εκκινηθεί άμεσα μια διαδικασία καινοτομίας στο επίπεδο αυτό. Όμως, αυτό που ενδεχομένως είναι εφικτό είναι η εξής απλή ιδέα: δεδομένης και της τεχνογνωσίας που διαθέτει το Π.Κ., τόσο κυρίως λόγω της Σχολής Επιστημών Αγωγής και της παρουσίας εξειδικευμένων επιστημόνων στο πεδίο της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, όσο και λόγω της διεπιστημονικότητας που χαρακτηρίζει τα αντικείμενα των άλλων Σχολών, θα ήταν ίσως σκόπιμο να εξετάζαμε το ενδεχόμενο σύστασης ενός Ανοικτού Πειραματικού Εκπαιδευτηρίου, το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα με τις «τυπικές» δομές εκπαίδευσης. Ένας τέτοιος θεσμός δεν είναι καθόλου απαραίτητο να είναι οργανωμένος στη βάση των ίδιων κριτηρίων που διατρέχουν την «τυπική» εκπαίδευση. Θα μπορούσε, λόγου χάριν, να είναι διηλικιακό, προβαίνοντας σε άλλου τύπου ομαδοποιήσεις των μαθητών του. Θα μπορούσε να στοχεύσει, μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα στον ενήλικα και δη, στο γυναικείο πληθυσμό. Θα μπορούσε να λειτουργεί στη βάση ενός «προγράμματος» που θα δεξιώνεται τις προτιμήσεις του τοπικού πληθυσμού, ανάγοντάς τις σε μαθησιακά πεδία (λ.χ. στον τομέα του περιβάλλοντος). Θα μπορούσε ακόμη-ακόμη να εξετάσει και το ενδεχόμενο ενός αλληλοδιδακτικού θεσμού, όπου τα παιδιά της υπαίθρου θα διδάσκουν τα παιδιά της πόλης, ενθαρρύνοντας έτσι την ανάμειξη των μαθητικών πληθυσμών και την όσμωση των κοινωνικών προτύπων.

Επιπρόσθετα, η συσχέτιση της Ανάπτυξης Ανθρώπινου Κεφαλαίου και Κοινωνικού Κεφαλαίου προτείνεται να υλοποιηθεί μέσω:

► της τυπικής σχολικής εκπαίδευσης (συνεργασία, παρουσίαση των προϊόντων και της αγροτικής ποικιλίας της περιοχής, εξοικείωση και χρήση νέων τεχνολογιών, διαθεματική προσέγγιση της γνώσης, υποστήριξη εκπαιδευτικών και μαθητών)
► της δημιουργίας δομών πρώιμης και συνεχιζόμενης κοινωνικής και εκπαιδευτικής παρέμβασης
►  της εκπαιδευτικής στήριξης Μικρο-Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ).

Πέραν αυτών και πάνω από όλα, η κρισιμότερη παρέμβαση οφείλει να κινηθεί στην κατεύθυνση της Δια Βίου Μάθησης. Άλλωστε, το Πανεπιστήμιο των Ορέων εδράζεται στο αίτημα της συστηματικής αναδιανομής των μαθησιακών ευκαιριών, κυρίως σε όσους τις έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και μάλιστα μέσα στα πλαίσια της σύγχρονης εκδοχής της Δια-Βίου Μάθησης (Life Long & Life Wide), ενώ συγχρόνως, στοχεύει στην ενδυνάμωση των προϋποθέσεων μιας βιώσιμης ανάπτυξης αυτών των περιοχών. Επιπρόσθετα, εντάσσεται στη διεθνή τάση για διεύρυνση του λειτουργικού πλέγματος του σύγχρονου Πανεπιστημίου, πέραν του κανονιστικού δίπολου «Διδασκαλία-Μάθηση», στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της σχέσης με τους δυναμικούς κοινωνικούς χώρους (Society at Large). Το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» θεωρεί άλλωστε ότι η παιδεία, η μάθηση, η γνώση αποτελούν προνομία της διανοητικότητας δίχως άλλο, ωστόσο αναπόφευκτα συγκροτούν και τις προϋποθέσεις της υλικότητας, δίνοντας ούτως ή άλλως περιεχόμενο στην πρόοδο.

  ΙΙ. Διατήρηση Πολιτιστικής Ταυτότητας & Ενδογενής Οικονομική Ανάπτυξη: Η έμφαση του «Πανεπιστημίου των Ορέων» δίνεται μεταξύ άλλων στα φυσικά προϊόντα, την αειφορία, στα παραδοσιακά επαγγέλματα και την πολιτιστική ταυτότητα.

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων εμπλέκεται ενεργά λοιπόν, στα πλαίσια αυτού του Πυλώνα, στην υποστήριξη των σχολείων των ορεινών κοινοτήτων της Κρήτης και στην ενίσχυση της συμμετοχής τους σε μεγάλα ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα (όπως το πρόγραμμα ‘Rural Wings' (http://www.ruralwings-project.net). Το λειτουργικό πλαίσιο αυτής της εμπλοκής εδράζεται:

►  στην προώθηση της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης
► στην παρουσίαση της γεωργικής ποικιλίας της περιοχής μέσα από τις Νέες Τεχνολογίες (π.χ., με λειτουργία εκπαιδευτικού ηλεκτρονικού καταστήματος [πρόγραμμα Agroweb], όπου οι μαθητές παρουσιάζουν αγροτικά προϊόντα της περιοχής τους)
► στην ανάπτυξη και στήριξη της συνεργασίας ανάμεσα στους μαθητές και ανάμεσα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Αναβάθμιση της μαθησιακής διαδικασίας με τη χρήση των νέων τεχνολογιών
► στην εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τις ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) και μορφές ΑΕΕ (Ανοικτή και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση)
► στις εφαρμογές τηλεδιάγνωσης της φυτικής και ζωικής παραγωγής (ιδιαίτερα χρήσιμη υπηρεσία για τους αγρότες) και
► στην εκπαιδευτική στήριξη των ΜΜΕ της περιοχής.
Με βάση όλα τα παραπάνω και στα πλαίσια της διατήρησης της πολιτιστικής ταυτότητας και της ενδογενούς οικονομικής ανάπτυξης των ορεινών κοινοτήτων της Κρήτης, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» είναι σε θέση να υποστηρίξει αποτελεσματικά δράσεις στον τομέα των φυσικών προϊόντων, στον τομέα της τουριστικής ανάπτυξης και στον τομέα της διατήρησης της πολιτιστικής ταυτότητας και των παραδοσιακών επαγγελμάτων.

  ΙΙΙ. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδιασμού, προτείνεται η δημιουργία προϋποθέσεων προκειμένου το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» να συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της Κρήτης. Ο εν λόγω στρατηγικός στόχος θα επιτευχθεί μέσω μιας βιωματικής δυναμικής, από όλους τους κοινωνούς του «Πανεπιστημίου των Ορέων». Τόσο οι επιστήμονες, όσο και οι κοινωνικοί εταίροι και οι κάτοικοι της περιοχής ενθαρρύνονται σε μια συστηματική, εμπράγματη αλληλεπίδραση, επενδύοντας επίσης στη γνώση που παράγει το ίδιο το πεδίο (από τη γνώση για μορφές οικονομικής ανάπτυξης ακόμα και καινοτομικής δράσης, που έχουν αναδειχθεί και συνεχίζουν να αναδεικνύονται σε αυτές τις περιοχές). Επομένως, το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» θα αποτελέσει την διεπαφή για την πραγμάτωση μιας βιωματικής δυναμικής. Για την επίτευξη των στρατηγικών και τακτικών στόχων του Πανεπιστημίου, βασική ομάδα-στόχος είναι η νεολαία κάθε στοχευόμενης περιοχής, και κυρίως οι νέοι επιχειρηματίες και οι νέες οικογένειες. Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνεται μία από τις δομές οι οποίες θα συστήνουν το εν λόγω Πανεπιστήμιο να είναι ένα ‘campus' νεολαίας. Το campus προτείνεται να απευθύνεται σε άτομα 10-25 ετών και να λειτουργεί τους θερινούς μήνες. Στο εν λόγω campus θα υπάρχουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα σχεδιαστούν με άξονα τους στρατηγικούς στόχους του Πανεπιστημίου των Ορέων και οι οποίες θα συμβάλλουν στην καλλιέργεια του πνεύματος εξωστρέφειας.  

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια της νέας στρατηγικής ολοκλήρωσης (‘Στρατηγική της Λισσαβόνας'), έχει κάνει στροφή τόσο στην παροχή ευρύτατων και ευέλικτων μαθησιακών ευκαιριών σε Όλους, όσο και στη σύνδεση της ανάπτυξης δεξιοτήτων (capacity building) με την κοινωνική ενσωμάτωση και την ενδυνάμωση του πολιτισμικού και κοινωνικού κεφαλαίου. Ένα καινοτομικό εγχείρημα τέτοιας τάξεως όπως το «Πανεπιστήμιο των Ορέων» παρακολουθεί όχι μόνο αυτή τη νέα δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά και τις ανάγκες των κατοίκων των ορεινών περιοχών της Κρήτης, όπως και όλων των εμπλεκόμενων. Άρα, βρισκόμαστε στην αιχμή των εξελίξεων.
Τελικά, το
Πανεπιστήμιο των Ορέων απαντά σε ένα θεμελιώδες ερώτημα: Είναι ένα άλλο
Πανεπιστήμιο εφικτό; Και απαντά θετικά, όντας ένα καινοτομικό Πανεπιστήμιο, ένα
ζωντανό εργαστήριο και κυρίως μια Κοινότητα υπό δημιουργία.

Το Πανεπιστήμιο
των Ορέων είναι ήδη εδώ.